FİBROMİALGİYA MƏŞQLƏRİ

                   Fibromialgiya məşqləri

Fibromiyalgiya simptomlarını və ataklarını idarə etmək üçün idman etmək çox faydalıdır. Bədəndə düzgün duruş təmin edən, əzələləri gücləndirən və dözümlülüyü artıran məşqlər fibromiyalgiya müalicəsinin ayrılmaz hissəsidir. İdman edənlərdə ağrı və yorğunluqda rahatlaşma, yuxu problemlərində yaxşılaşma olduğu müşahidə edilir. Lakin sıx məşq fibromiyalgiya simptomlarını daha da pisləşdirə bilər.

Bu səbəbdən fibromiyalgiya xəstələri diqqətli olmalı və özlərini çox zorlamadan yüngül hərəkətlərlə məşqlərə başlamalıdırlar. Əvvəlcə gəzinti, üzgüçülük, velosiped sürmə kimi yüngül fəaliyyətlər etmək olar. Əzələlər zamanla inkişaf etdikcə uzunmüddətli fəaliyyətlər planlana bilər və fərqli məşqlərə başlaya bilər. Aerobik, gərmə və möhkəmləndirici məşqlər qısa vaxtlı  başlayıb  tədricən artırıla bilər.

Hemiplagiya(hissəvi iflic) xəstələrinə aid evdə etibarlı məşqlər

Məşqləri müşayiət edən bir şəxslə etməyi məsləhətdir Həm də hər gün hər dəfə 20 təkrar etməlisiniz. Unutmayın ki, başqalarından nə qədər asılı olmazsınız, sizin üçün bir o qədər yaxşıdır. Erkən reabilitasiya müalicənin uğurunu artırır.

1.Əvvəlcə sağlam stula oturun.Daha sonra sağlam ayagınızı yerə paralel şəkildə qaldırın.Sonra xəstə ayağınızı sağlam ayağın üzərinə atıb yenidən eyni vəziyyətdə qaldırın.

2.Sağlam ayağınızı qarnınıza çəkin.Xəstə ayağı sağlam əl ilə qaldırmağa cəhd edin.Əgər bacarmasanız kömək istəyin.

3.Sağlam əl ilə sağlam ayağı özünüzə doğru itələyin və çəkin.Sonra eyni hərəkəti sağlam əl ilə xəstə ayağınıza tətbiq edin.

4.Oturduğunuz yerdə gövdənizi əvvəlcə sağlam sonra xəstə tərəfə doğru döndərin.Hərəkəti təkrarlayın.

1.Əlinizə su şüşəsi alın.Daha sonra bir açın bir bağlayın.

2.Xəstə əlinizə dəsmal alın və sərt bir yerə qoyub sağlam əlinizlə dirsəyinizdən tutun.Qolunuzu dik halda yerə basın.

3.Masa üzərinə qoyduğunuz su şüşəsini xəstə əlinizin arxası ilə sağa və sola hərəkət etdirin.

4.Sağlam əliniz ilə xəstə əlinizin ovuc içindən tutun və bağlanan əlinizi açmağa çalışın.

1.Yerdə sabit uzanıb dizinizi qarnınıza doğru çəkin və bunu hər iki ayağınıza tətbiq edin.

2.Kürəyi üstə uzanın.Əvvəlcə sağlam ayağınızı 90dərəcə qaldırıb saxlayın sonra eyni hərəkəti xəstə ayağınıza tətbiq edin.

3.Özünüzə bir masa təyin edin.Sonra bir su şüşəsi götürün.Daha sonra sağlam əlinizi xəstə əlinizin arasından keçirin.Birləştirdiyiniz əlinizi su şüşəsinin üzərində sabitləyin.Şüşəni sağa sola sürüşdürün.Bu hərəkəti 20 dəfə təkrarlayın.

4.Masa qarşısında oturub xəstə əlinizi ovucuna baxacaq şəkildə tutun.Sonra əlinizi tərsinə çevirməyə çalışın.Yəni bir əlinizin içinə bir əlinizin tərsinə baxın.

1.Sağlam əlinlə xəstə əlinin xaricindən tut və əlini açmaq üçün əlinin üstünə təzyiq et və əlinin ovucuna bax.

2.Xəstə əlinin içini masaya sıx və əlini sağa və sola sürüşdür.Bunu edərkən əlinin ovucunu masadan qaldırma.

3.Xəstə əlinə su şüşəsi al və sağlam əlinə xəstə əlinin biləyindən tut və  su şüşəsini qaldırmağa cəhd et.

4.Sağlam əlinlə xəstə əlini tut və birləşdirdiyin əlini sağa,sola və yuxarı uzat.

           Revmatizma xəstəliyində məşqlər

Revmatik xəstəliklər üçün uzun müddət sadəcə dərman müalicəsi və oynaqların istirahət etməsi məsləhət olunurdu. Amma hərəkətsizlik hər zaman fəsadları artırdı.

Oynaqlarda ağrı səbəbiylə oynaqlar kifayət qədər hərəkət edə bilmirsə, oynaq ətrafındakı əzələlər zəifləyir və xəstənin aerobik (nəfəs alma) qabiliyyəti azalır. Ancaq bir çox xəstədə hərəkət ağrını artırır. Ağrıya reaksiya hərəkətin məhdudlaşdırılmasıdır. Hərəkətsiz qalan  oynaqda kapsul və ətrafdakı yumşaq toxumalar sərtləşir, oynaq kontrakturaları (kirəclənmə) inkişaf edir. Ətrafdakı əzələlərin və tendonların qısalması və istifadə edilməməsi səbəbiylə əzələ atrofiyası (əriməsi) əlavə olunur.

Bundan əlavə, oynaq səthlərində pozulma, pannusun (oynaq səthini əhatə edən quruluş), loose body(oynaq içində sərbəst maddə) oynaqların hərəkətini maneə törədir.

 Məşqlər revmatik xəstəliklərdə xəstəliyin mərhələsinə görə təyin edilir. Məşq reseptində məşqin növü, tezliyi və intensivliyi göstərilir.

Tətbiq:

1. ROM (Birgə Hərəkət Aralığı) Məşqləri

 Məşqlər pilates və yoga ilə edilə bilər. Suda həyata keçirilməsi də çox faydalıdır.

Məqsəd: oynağın funksional hərəkət diapazonunu qorumaq.

Passiv məşq

Aktiv köməkçi məşq

Aktiv məşq

Gərmə və yerləşdirmə

2. Gücləndirici Məşqlər

Revmatik xəstəliklərdə oynaq üzərinə  yük qoymayan məşqlər daha çox  tövsiyə olunur. Bu məşqlərdə əzələ qısalmır və oynaqda heç bir hərəkət meydana gəlmir.

Məqsəd: Oynaq ətrafındakı əzələləri gücləndirərək oynağı qorumaq və hərəkətdə şok absorbsiyasını təmin etmək. Oynağın funksiyasını artırmaq.

İzotonik

İzometrik

Mütərəqqi müqavimət

3. Dözümlülük Məşqləri

Revmatik xəstəliklərdə  dözümlülük çox aşağıdır. Təlimi planlaşdırarkən dözümlülüyə də diqqət yetirilir.Üzmə və velosiped erqometri, suda gəzinti və EMS (Elektrik vasitəsilə əzələləri gücləndirmək) ən çox tövsiyə olunan məşqlərdir. Məqsəd, oynaqlara zərər vermədən əzələ dayanıqlığını və dözümlülüyünü artırmaqdır.

Əgər sizdə də revmatik xəstəliklər varsa, bu sahədə mütəxəssis olan bir fizioterapevtin müşayiəti ilə məşqlərinizi mümkün qədər tez laqeyd yanaşmayın. Deformasiyadan sonra proses daha çətin olacaq.

                      Yaşlılar üçün məşqlər

Yaşlanmaq bütün orqan sistemlərində struktur və funksional bir azalmaya səbəbdir. Əvvəlcə əzələ kütləsi və əzələ gücü azalır.

Bugünkü tibb insanlara daha sağlam, daha keyfiyyətli və daha uzun ömür verir. Müntəzəm və düzgün məşqlərlə qocalma nəticəsində yaranan itkilər azaldıla bilər və aktiv həyat davam etdirilə bilər.

Yaşlılar üçün idman etməyin faydaları:

1.Əzələ gücünü artırır.

2.Müvazinət və koordinasiyanı qoruyur.

3.Buna görə də yaşlılarda tez -tez yıxılma halları minimuma düşür.

4.Hipertoniya – Diabet – Osteoporoz (sümük itkisi) Obezite (piylənmə) kimi xəstəliklərin riskini azaldır.

5.Psixoloji təsirləri var. Yaşlılarda rast gəlinən depressiya və narahatlıq riskini azaldır.

Yaşlılar üçün məşq resepti

1. Məşq dərman kimi hər bir insana uyğun olmalıdır. Çünki hər yaşlı insanın orqanizmi və xəstəlikləri fərqlidir.

Məşqin:

1.növü

2.gücü

3.vaxt

4.tezliyi hər yaşlı insanda fərqli şəkildə tətbiq olunmalıdır.

1. Məşq müntəzəm və davamlı olmalıdır.

2. Hər bir proqramda isinmə, soyuma və açma məşqləri olmalıdır.

3. Yaşlılar üçün təhlükəsiz olmalı və yaralanma riski az olmalıdır.

4. Ürək açan və asan tətbiq olunmalıdır.

Məşq gedən mühitin temperaturu, havalandırması və işıqlandırması yaşlılar üçün uyğun olmalıdır. Təri çəkən, dar olmayan uyğun paltarlar və rahat ayaqqabı geyinilməlidir. Məşq yorulmadan davam etməli, kifayət qədər maye qəbul  edilməlidir. Məşqləri qrup halında etmək daha faydalıdır. Yaşlılar diabet və hipertoniya kimi ümumi xəstəliklərdən və istifadə etdikləri dərmanlardan xəbərdar olmalı və ola biləcək təsirlərə qarşı diqqətli olmalıdırlar.Hətta ürək xəstəliyi və hipertoniya kimi bəzi xəstəliklərdə məşq növü düzgün seçilməlidir.

WIKIMED.AZ – DA  – BAKI BƏRPA MƏRKƏZİ
WIKIMED.AZ – DA – ALLİANCE CLİNİC BAKU