Urologiya (yunan οὖρον ouron “sidik” və -Logía -logia “öyrənilməsi”) kişi və qadın cinsiyyət sistem sisteminin cərrahi və tibbi xəstəliklərinə yönəlmiş tibb sahəsidir. Urologiya sahəsindəki orqanlar arasında böyrəklər, adrenal bezlər, sidik kisəsi, urethra və kişi çoxalma orqanları (testes, epididimis, vas deferens, seminal veziküller, prostat və penis) daxildir.
Sidik və reproduktiv traktorlar bir-biri ilə sıx bağlıdır və birinin pozğunluqları digərinə təsir göstərir. Beləliklə,urologiyada idarə olunan şərtlərin əsas spektri genituren pozğunluqların təsiri altındadır. Urologiya ürək-damar infeksiyaları və benign prostat hiperplaziyası kimi müalicə (məsələn, qeyri-cərrahi) şəraitin idarə edilməsini, məskunlaşma vəziyyəti və ya prostat xərçəngi, böyrək daşları, anadangəlmə anormallıqları, travmatik zədə və stress kimi cərrahi şərtlərin idarə edilməsini birləşdirir.
Urologiya üsulları minimal invaziv robotik və laparoskopik cərrahiyyə, lazer yardımlı əməliyyatlar və digər sahələrə yönəldilmiş prosedurları əhatə edir. Uroloqlar açıq və minimal invaziv cərrahi üsullarla, real vaxt ultrasəs təlimatı, fiber-optik endoskopik avadanlıq və çoxsaylı benign və malign şəraitin müalicəsində müxtəlif lazerlər hazırlayırlar.
Urologiya ilə yaxından əlaqəli (və uroloqlar tez-tez praktikantlarla əməkdaşlıq edir) onkologiya, nefroloji, ginekologiya, andrologiya, pediatrik cərrahiyyə, kolorektal cərrahiyyə, gastroenterologiya və endokrinologiya kimi tibbi elm sahələri mövcuddur.
Urologiya cərrahları və ya uroloqlar, ən azı 5 il post-məzun olan cərrahi təhsil müddəti keçməlidirlər, onlardan 12 ay ümumi cərrahiyyədə tamamlanmalı və 36 ayda klinik urologiyada tamamlanmalıdır. Qalan 12 ay ümumi cərrahiyyə, urologiya ilə əlaqəli digər klinik fənlər üzrə keçirilir. Rezidans proqramını müvəffəqiyyətlə bitirdikdən sonra, bir çox uroloq, əlavə 12 ila 36 ay davam edən bir bursla mütəxəssis olmaq üçün əlavə oxuyur.Ürək cərrahiyyəsi, uroloji onkologiya və uroloji onkoloji əməliyyatlar, endorologiya və endouroloji cərrahiyyə, uroginekologiya və uroginekoloji cərrahiyyəsi, rekonstruktiv üroloji cərrahiyyə (rekonstruktiv cərrahiyyə forması), minimal invaziv uroloji cərrahiyyə, pediatrik ürologiya və pediatrik uroloji cərrahiyyə (adolesan urologiya , erkən və ya gecikməmiş yetkinlik müalicəsi, doğuştan ürolojik sindromlar, malformasiyalar və deformasiyaların müalicəsi), transplant urologiyası (transplant tibb və cərrahiyyə sahəsində böyrək, qişa toxuması, üreter, son zamanlarda penislər), funksiya pozuqluğu,nevroloji, andrologiya və cinsi tibb. Bundan əlavə, bəzi ürologlar magistr dərəcəsi (2-3 il) və ya Ph.D. (4-6 il) mövzularda, həmçinin akademik və cəlbedici klinik məşğulluq hazırlamaq uroloqların vəzifəsidir.
Azərbaycan Tibb Universiteti məzunları arasında hər il urologiya üzrə ixtisaslaşan məzunlar həkimlik fəaliyyətinə başlayır. Az.DHTİ – M.Cavadzadə adına Azərbaycan Dövlər Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu da urologiya ixtisası üzrə həkimlərin təkmilləşdirmə təhsilində ölkənin aparıcı elm mərkəzlərindən biridir.
Hal-hazırda Azərbaycanda xeyli sayda nüfuzlu uroloqlar dövlər və özəl klinikalarda fəaliyyət göstərirlər. Ən nüfuzlu uroloji xəstəxana Azərbaycanda M.Cavadzadənın həyatı böyü çalışdığı dğvlət xəstəxanası olan və hal-hazırda da onun adını daşıyan Respublika Klinik Uroloji Xəstəxanasıdır.
Ölkəmizdə həmçinin urologiya daha dar ixtisasda məşğul olan Uroloji Mərkəz kimi klinikalar da mövcuddur.
Azərbaycan Tibb Universitetinin Urologiya Kafedrasına akademik Sudeyf İmamverdiyev rəhbərlik edir.
Hər il Azərbaycan Uroloqları müxtəlif yerli və beynəlxalq elmi-praktik konfranslarda iştirak edirlər. Aparıcı uroloji cəmiyyətlərə üzv olan Azərbaycan uroloqları öz təcrübələrini xarici və respublika həkimləri ilə bölüşür.
Azərbaycan Andrologiya və Reproduktiv Təbabət Asossasiyası uroloq və androloqların illik simpoziumlarını həyata keçirir. İctimai birliyin sədri professor İlham Əhmədov da nüfuzlu uroloq və androloqlarımızdan biridir.
Azərbaycan Uroloqlar Assosasiyası da ölkə uroloqlarının elmi-praktik konfrans və seminarlarını təşkil edən, həkimlərin bir-biriylə görüşlərini, ünsiyyətini təşkil edən aparıcı ictimai peşəkar təşkilatlardandır.
Uroloji onkologiya. Onko-uroloqlar
Uroloji onkologiya prostat xərçəngi, adrenal bezlər, kisələr, böyrəklər, üreterlər, testislər və penis kimi malign geniturən xəstəliklərin, həmçinin bu bölgələrin dəri və subkutan toxuması və əzələ və fasiyasını cərrahi müalicə ilə bağlıdır (bu xüsusi subspecialty dermatoloji onkologiyası və onkologiya ilə əlaqəli sahələrlə üst-üstə düşür). Genitorən xərçəngin müalicəsi müalicə növünə (cərrahi və ya tibbi) bağlı olaraq ürolog və ya onkoloq tərəfindən idarə olunur. Qərb ölkələrindəki ürolojik onkologların çoxu minimal invaziv üsullardan (laparoskopiya və endourologiya, robotik yardımlı cərrahiyyə) cərrahiyyə müalicəsinə uyğun üroloji kanseri idarə etmək üçün istifadə edirlər.
Ölkəmizdə uroloq-onkoloqlar arasında ixtisaslaşmış yetərincə mütəxəssislər var. Onlar MOM, ATU Onkologiya Klinikası ilə yanaşı, digər özəl və dövlət xəstəxanalarında çalışan həkimlərdən ibarətdir.
Azərbaycanda həmçininn Qadın urologiyası və Uşaq urologiyası, Pediatrik urologiya üzrə ixtisaslaşmış ayrıca klinikalar və uroloqlar fəaliyyət göstərməkdədir.
Uşaq urologiyası ilə təkcə uroloji mərkəzlər, uşaq uroloqları deyil, həmçinin uşaq cərrahları məşğul olmaqdadır.
Uroginekoloq
Uroginekoloq ixtisaslı həkimlər aşağıdakı problemlərlə məşğul olur:
-Sidik qaçırma problemlərinin müalicəsi (bütün növ sidik qaqçırma şikayetleri)
-Enurez -uşaqlarda ve qadinlarda
-Periuretral inyeksiya (sidik kisəsinin boynuna dolqu maddəsi)
-Sidik kisəsinə Botox inyeksiyasinin vurulmasi
-Sidik kisəsi xəstelikləri
-Genital prolapsuslar( sistosel, rektosel , enterosel, uretrasel, uşaqliq ve uşaqliqin sallanmasi, uşaqliq yolunun sallanması)
-Sling əməliyyatları (TOT, TVT, MİNİ-SLİNG, PUBOVAGİNAL SLİNG)
-Hamilelerde Uroloji problemler
-Aqrili sidik kisəsi sindromu, İnterstiyal sistit, Sistit
-Fistullar(vezikovaginal, rektovaqinal və s.) -Sakropeksi , Sakrokolpopeksi
-Doquşdan sonra sidik qaçirma
-Keçirilmiş əməliyatlardan sonra sidik qaçirma ve sidiyə çixa bilməmə
-Qadınlarda sidik yolu infeksiyalari, genital infeksiyalar Apardiğım müayinələr
-URODİNAMİYA (sistometriya , tezyiq-axim çalişması,)
-Uroflometriya +EMG –Biofdeedback
Andrologiya
Andrologiya. Dərslik. İlham Əhmədov
Urologiya-Azərbaycan uroloqları
Ereksiya. Eyakulyasiya. Seksologiya.
“Seksologiya və seksopatologiya” (Yeni kitab). Rauf Rzayev
Kişi və qadınların seksoloji müayinə üsulları
Cinsi akt Seksual akt nədir?
Cinsi həyat. Seksual həyat
İlham Əhmədov
Rauf Rzayev.
Fariz Babayev – Nefroloq
Facebook Comments